Relatiegeschenk gemeente Deventer

Het ontvangen van het relatiegeschenk van de Gemeente Deventer is meer dan het krijgen van een kleine attentie; het relatiegeschenk beoogt een werkelijk cadeau te zijn, een eerbetoon van de stad aan diegene die het geschenk ontvangt. In onze optiek is het geschenk dan ook een representatie van de stad als geheel, een vertegenwoordiging van dat wat Deventer tot stad maakt. Hoe kan een stad, als zodanig, zichtbaar en tastbaar aanwezig zijn in een geschenk? Deventer kent zonder meer een rijk verleden waaruit wij daarvoor voldoende kunnen putten. Daarvan is ook nu nog steeds een groot deel zichtbaar en voelbaar is in de stad. Er is gelukkig in structuur en gebouwen veel bewaard gebleven. Er zijn ook nu verschillende ontwikkelingen gaande die juist dit historische kenmerk van de gebouwde stad willen versterken. Deventer als stad is echter meer dan alleen een pittoreske binnenstad met historische gebouwen en schilderachtige pleinen en straten. Er wordt geleefd in deze stad, in gebouwen en op straat; het is in deze tijd vooral de activiteit in de stad die het beeld van Deventer bepalen. Hoe langer hoe meer ziet Deventer zichzelf als een stad van cultuur en evenementen. Dat dit alles is ingebed in een historische achtergrond en vaak ook letterlijk plaats vind in het decor van een rijk verleden; dat zien wij als een kwaliteit die Deventer nou juist zo bijzonder maakt. Het zijn die twee dingen die wij in het relatiegeschenk bij elkaar willen brengen.

Aanleiding van alledaagse bijzonderheid

Ons eerste aangrijpingspunt zijn dan ook vooral de evenementen waarmee Deventer bij een breed publiek de aandacht trekt. Dat is de uitstraling die het Deventer van nu naar buiten toe heeft en ook ambieert. Die evenementen zelf zijn heel divers; groot en klein, stads en dorps, provinciaal en internationaal, cultuur met een grote en een kleine C. Gedurende het hele jaar zijn het die momenten waarop in volle omvang het leven zichtbaar wordt in de straten, op de pleinen en in de poriën van de stad. Dan vult de stad zich niet alleen met Deventernaren, maar gaat de aantrekking van de stad tot ver over zijn grenzen. Dat zijn de momenten dat Deventer zichtbaar van iedereen is. Het gaat bij evenementen natuurlijk om ontspanning en vermaak, maar je kunt ze ook zien als een nieuw soort rituelen. Doordat geloof, traditie en ideologieën steeds minder aanwezig zijn in onze samenleving, ontstaat er een hunkering naar vervangende rituelen. Herman Pleij is iemand die de Nederlandse oranje-gekte vooral in die context plaatst. Op lokaal niveau zien wij die rol ook in evenementen terug. Vooral het gezamenlijke in de beleving ervan kun je zien als een manier om de onderlinge verbondenheid en saamhorigheid te vieren. Het bestendigd onze plaats tussen de anderen en dat hebben we nodig om onze eigen identiteit te ijken.

Er is niets dat zo hoort bij de profilering van welk evenement dan ook, als de zichtbare herkenning van een T-shirt. Er is niets dat zo duidelijk de vermenging van publiek weerspiegelt als het dragen van een evenement T-shirt. Bijna als een uniform, is het T-shirt van iedereen; van modehuis tot marktkraam. Onder het netste pak en boven de meest afgesleten spijkerbroek, door alle lagen van de bevolking; een T-shirt past altijd. Onderdeel van ons voorstel is dan ook een T-shirt ontwerp, waarin alle evenementen waar Deventer zich zo sterk mee profileert, herkenbaar zijn. Een T-shirt, het lijkt een banaliteit. Wij kiezen er voor, omdat het zo mooi een weerspiegeling is van het leven van vandaag, ook in de wetenschap dat zelfs zo’n alledaags textiel ook exclusief kan zijn.

Het ontwerp richt zich niet zozeer op de vorm van het T-shirt (dat is een modeopdracht), maar het is meer de vormgeving van een opdruk. Op grafische wijze alle evenementen bij elkaar gebracht in een ontwerp waarbij er aandacht is voor typografie. Deventer is tenslotte ook een boekenstad, het kan niet anders dan met de boekdrukkunst in het achterhoofd hier naar te kijken. Meer dan een opsomming of een lijst, is het een verzameling die verhaalt over wat er in de stad gebeurt. Zodra in een beeld alle evenementen zichtbaar worden en zich toch subtiel onderscheiden, pas dan wordt duidelijk hoe rijk deze stad hierin eigenlijk is. Het weerspiegelt de stad, het Deventer van nu en alle activiteiten die daar er plaats vinden.

Tegenover die bijzondere alledaagsheid staat de rijkdom van de historie. Omdat al die evenementen plaatsvinden met de stad als decor of achtergrond, is in de wijze waarop de dingen ervaren en beleefd kunnen worden de stad altijd aanwezig. De stad zelf zet de toon, zo is deze stad nou eenmaal. Deventer, historische stad, het zichtbare verleden, dat is de kapstok waaraan alles hangt, de hanger die alles draagt. Het is een beetje on-nederlands om trots te zijn op waar je vandaan komt, waar je woont, wat je achtergrond is. Het is helemaal ongebruikelijk om dat ook nog eens met symbolen te ondersteunen. In het verleden werd daar toch heel anders tegen aan gekeken. In de heraldiek werden symbolen juist gebruikt om achtergrond en herkomst te benadrukken en zichtbaar te maken. Je te onderscheiden. Zo staat in het oude stadswapen van Deventer een adelaar trots en fier centraal in het midden.

kapstok

Het oorspronkelijke stadswapen van Deventer is al van voor het jaartal 1250 en toont de éénkoppige adelaar van het Heilige Roomse Rijk, vanwege de status als Hanze- en Rijksstad. De adelaar, het lijkt een symbool uit een ver verleden. In de realiteit is er, op de drempel van de stad aan de overkant van de IJssel, het natuurgebied De Ossewaard. Het is niet onzinnig te verwachten dat er, ook met het oog op andere natuurontwikkelingen langs de IJssel, in de toekomst weer een adelaar boven Deventer zal cirkelen. Terug naar de heraldiek, want we moeten het nog wel met symbolen doen. We willen ons hedendaagse T-shirt namelijk aan de heraldiek van het verleden verbinden. Wij doen dit letterlijk met een bijzondere kleerhanger. Daarin staat de adelaar als symbool centraal . Vol grandeur,dat vinden wij deze stad wel waard. Met deze kleerhanger steekt de kop van een adelaar door de hals van het Tshirt en kijkt trots en fier de wereld in. Alsof de uitgeslagen vleugels, in een dramatisch gebaar, de tegenwoordige tijd van Deventer draagt. Een combinatie van historische heraldiek en hedendaagse straatcultuur.

Hoewel het er natuurlijk wel aan refereert is deze kleerhanger niet echt een gebruiksvoorwerp. Het is meer bedoelt als een wandobject. Met T-shirt en al geeft het door een samensmelting van alledaagsheid en bijzondere rijkdom een beeld van de stad. Een dergelijk geschenk is een reflectie op de stad van vandaag en datgene waar alles vandaan komt. Het is een tastbare symbool van verbondenheid tussen de stad en de ontvanger van het geschenk. In het geschenk, in het beeld dat wij willen schetsen, zijn hanger en T-shirt onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zo presenteren wij het in een verpakking, maar ook op een wand. Soms moet je even weggaan uit je eigen stad, om bij terugkomst weer te merken hoe bijzonder het is. Die vermenging van alledaagsheid en bijzondere kwaliteit, chique en populair tegelijk, klassiek en hedendaags, dat willen wij overbrengen.

Uitvoering

Adelaarshanger: L 60 cm B 15 cm Het contrast tussen T-shirt en hanger is daarin het grootst. Hoewel de opdruk beeldend en verfijnd is, blijft het shirt vooral draagbaar ogen. En hoewel de maat van de kleerhanger standaard is, is de uitvoering trotser en eigenzinniger. Van glanzend gepolijst brons en met een realistisch weergegeven adelaarskop oogt dit object vervreemdend klassiek. Dit is ons voorstel voor het nieuwe relatiegeschenk van de gemeente Deventer. Het is uitvoerbaar en hanteerbaar. Het is een cadeau om te overhandigen en te ontvangen, maar het is ook een cadeau om over te spreken.

Paul Keizer, Albert Dedden.