Kunstopdracht Rijn IJssel – Cluster CIOS & Veiligheid

In het kader van het Masterplan Huisvesting is dit eén van de negen kunstopdrachten die het ROC Rijn IJssel in de planning heeft. Deze kunstopdracht is voor de locatie van het cluster CIOS & Veiligheid aan de beukenlaan 3 in Arnhem.

Beide opleidingen delen dit gebouw dat recentelijk verbouwd is en waarbij in het gebouw veel aandacht is voor tal van visuele aspecten. De kunsttoepassing is buiten en gesitueerd bij de entree van het gebouw. De kunstwerkgroep vindt het belangrijk dat het kunstwerk past bij beide afdelingen en dat het iets nieuws toevoegt aan de sfeer van het gebouw.

Medewerkers en studenten zijn ook over deze kunstopdracht geraadpleegd, niet alleen over een voorkeur voor een 2- of 3-dimensionaal werk, maar vooral ook over inhoudelijke richtlijnen voor de opdracht. Die richtlijnen refereren aan de identiteit van beide opleidingen; ‘sportief & veiligheid’, ‘dynamisch’ , ‘positief’, ‘kracht’. Aangevuld met begrippen uit de infographic Koers 2025 CIOS & Veiligheid. De kunstwerkgroep pleit voor een opvallend en realistisch kunstwerk met een voor iedereen herkenbaar verhaal dat past bij beide afdelingen. Met die richtlijnen in gedachten zijn wij tot dit beeldvoorstel gekomen.

Locatie

Begin oktober kregen wij tijdens de visitatie een uitgebreide rondleiding in het gebouw en bij beide afdelingen. Wij konden de sfeer goed proeven en de entree-locatie voor de kunstopdracht goed bestuderen. Wij zien in het gebouw een eigentijdse en moderne inrichting en een consequent door het gehele gebouw doorgevoerde routing. De herkenbaarheid daarin zit in een uitgesproken beeldtaal van visueel prikkelende grafische en fotografische elementen.

De entree van het gebouw aan de buitenzijde is daarentegen minder uitgesproken vormgegeven en mist eigenlijk een direct onderscheidend focuspunt bij de fysieke entree.

Wij zijn echte beeldhouwers en in die zin is het ruimtelijk werk wat wij maken duidelijk anders als de beeldtaal die we binnen in het gebouw zien. Wij denken ook dat een sculpturaal 3-dimensionaal werk zich zal onderscheiden van de toch enigszins rechtlijnige vormgeving in de architectuur van het gebouw. Een uitgesproken sculpturaal werk zal echt iets nieuws toevoegen aan de bestaande sfeer van het gebouw.

Wij willen de aandacht op de centrale entree van het gebouw versterken. Dat doen we door met een opmerkelijke sculptuur, op de daklijst direct boven de entree, een helder focuspunt te creëren. Een vrijstaande sculptuur op de horizontale daklijst, met slechts de lucht als achtergrond, dat maakt vanzelfsprekend een visueel ankerpunt bij de entree.

Beeldvoorstel

Wij willen een beeld realiseren dat reflecteert op dit uitbundig en dynamisch proces van ontwikkeling. Eerder in onze zoektocht viel de term ‘kernelement’ en in de logica van onze verbeelding is het met die terminologie niet moeilijk om dit onderwijs te zien als een ontdekkingsreis met elementaire deeltjes.

Deeltjes die binnen dit onderwijs bij studenten een plek krijgen. Als bouwstenen van kennis, kunde en vaardigheden om studenten persoonlijk en professioneel te helpen groeien en zich te vormen, om volwaardig de wereld en de toekomst tegemoet te kunnen treden.

In ons beeld gebruiken we daarvoor een bewerking van het schematisch model van een atoom. Het atoom is tenslotte het kleinste deel (bouwsteen) waarmee alles in onze fysieke wereld is opgebouwd. In het beeld hebben we dit atoom-model uitgevoerd in ellipsvormige dunne schijven die ook allemaal in een snijpunt bij elkaar komen. Op en aan die schijven hebben we op diverse plekken kleine en grotere bolletjes geplaatst. Deze combinatie suggereert dynamiek en beweging van elementen, niet alleen met het idee van bouwstenen die nog een vaste plek zoeken, maar er ontstaat zo ook een constellatie die lijkt op een planetarium. Daarmee maken we dit beeld ook het centrum van een veel groter geheel, de wijde wereld, het universum.

Centraal in deze constellatie en er voor een belangrijk deel door omsloten en aangeraakt, hebben we de handstand figuur uit ons oorspronkelijk ontwerp geplaatst. Wij vinden deze handstandfiguur niet alleen een opmerkelijk en iconisch beeld, wij vinden het ook zo goed passen bij deze school; dynamisch en fysiek uitdagend, uitbundig, speels en optimistisch! Bovendien plaatsen we op deze manier de student ook als het ware fysiek in het middelpunt van dit vormingsproces. Wij zien in deze combinatie van constructie en figuur ook een verwijzing naar de Vitruvius-man van Leonardo da Vinci. Die tekening wordt gezien als een symbool van het Humanisme, waarin de mens het middelpunt van het heelal vormt.

Compleet

Het centrum van het atoommodel, het middelpunt van het planetarium , dat bevindt zich min of meer ter hoogte van het hoofd van onze handstandfiguur. En juist het hoofd is beeldend gezien op een heel andere manier aanwezig. Ideematig klopt dat in dit concept, want wij zien de figuur zelf ook als onderdeel van een vormingsproces. Onze figuur is eigenlijk nog niet helemaal af, er moeten nog elementen op hun plek vallen. Op een deel van de figuur, vanaf de tenen tot aan het middel, daar hebben talrijke bolletjes zich al wel op een vaste plek in het geheel genesteld.

De deeltjes die nog wel een plaats moeten krijgen zijn eigenlijk al die delen die nu nog als een zonnestelsel om zijn vermeende hoofd draaien. Het lijkt paradoxaal, maar het in zekere zin diffuus laten van een hoofd bij onze figuur, juist dat maakt dat de hele constellatie die daarvoor de plaats inneemt ook onlosmakelijk met deze figuur verbonden is. Een werkelijk hoofd zou deze figuur al te veel tot een persoon en tot een individu maken.

Daarmee verhaalt dit beeld ook over het compleet maken tot een geheel en dat is eigenlijk precies waar het bij dit onderwijs over gaat; zorgen dat alle elementen op de juiste plek vallen, om zo identiteit te creëren.

Tot slot

We zeiden al dat we vanuit een vernieuwd perspectief goed hebben gekeken naar welke elementen in ons eerste beeldvoorstel in onze ogen nog steeds de moeite waard zijn. Daarvan is de handstandfiguur natuurlijk het meest nadrukkelijk aanwezig. In het verlengde hiervan geld dat ook voor bijvoorbeeld de maatvoering, de positie van het beeld op de daklijst boven de entree of de wijze van uitvoering. De argumentatie daarvoor hebben we uitgebreid besproken in het eerste voorstel. Die argumenten zijn eigenlijk niet veranderd.

In dit nieuwe voorstel is de dynamiek in het beeld sterk vergroot, het beeld treedt als zodanig veel meer naar buiten en er is ook meer te zien en te beleven. De balans in het beeldvoorstel is er vooral doordat er in het beeld zelf ook een focuspunt besloten ligt. In onze visie zal daardoor de aandacht nog meer naar de entree van de school trekken. Wij willen het geheel monochroom van kleur uitvoeren. Dat is wel ingetogen, maar het beeld als zodanig is dynamisch en uitbundig genoeg, bovendien ligt bij een monochrome kleur de aandacht vooral bij het geheel en niet bij een specifiek onderdeel.