Schetsontwerp Gapinge Zeeland ‘ Lend me your arms ‘

De Gemeente Veere is op zoek naar een kunstwerk voor in het hart van Gapinge,. Eén van de dorpskernen van de Gemeente Veere. In onze ogen is het een relatief open opdracht, hoewel in de verschillende advertenties voor deze opdracht wel een aantal kernbegrippen worden aangereikt.  Er was een locatiebezoek in Gapinge zelf, met de voltallige kunstcommissie, een aantal dorpsbewoners en alle kunstenaars die voor deze opdracht uitgenodigd zijn. De gesprekken tijdens dat bezoek en onze bevindingen van de beoogde locaties, waren bijzonder verhelderend over wat er in dit dorp werkelijk aan de orde is en wat er speelt.  In de kern gaat deze opdracht natuurlijk over de identiteit van het dorp en is de kunsttoepassing er op gericht om juist de eigenheid van Gapinge te verbeelden en een gezicht te geven. Dat is voor ons de leidraad geweest om te komen tot een beeldvoorstel.

GAPINGE 

 Het is verraderlijk om de voor de hand liggende ideeën en beeldclichés over Zeeland ook voor deze opdracht aan te halen. In de gesprekken, tijdens het locatie bezoek, is ons wel duidelijk geworden dat dit niet hetgeen is waar de kunstcommissie naar op zoek is. Daar ligt niet de eigenheid van dit dorp. “ Gapinge…tja, er gebeurt hier eigenlijk niet zoveel” , die uitspraak hebben wij tijdens ons bezoek meerdere keren de revue horen passeren. Daar lijkt een negatieve connotatie in te liggen, maar wij zien vooral een dorp dat bovenal dorp wil zijn. Dit is een dorp om te wonen en het is onze indruk dat diegene die hier al wonen dat vooral zo willen houden. Hier wordt geleefd in de kalmte en de luwte, in de rust en ruimte die bij een echt dorp hoort.  Met in het hart van het dorp een prachtige met groen omzoomde kerk uit de vijftiende eeuw. Dit raakt de kwaliteit en de eigenheid van Gapinge.

Door dit idyllische plaatje loopt echter wel een doorgaande weg. Een echte doorgaande weg die ook heel wat verkeersbewegingen genereert. Vooral in het seizoen is er, als eb en vloed, een dagelijkse stroom van doortrekkende toeristen. Doortrekkers die heen en weer bewegen tussen vakantieverblijf en de kust. Zij komen simpelweg door Gapinge heen.  Die verkeersdynamiek bepaalt dan voor een belangrijk deel de anders zo kenmerkende rust en kalmte van dit dorp.

HET DORP EN DE WEG 

 De weg is blijvend en het is ook niet de verwachting dat de stroom van doortrekkers zal verminderen. Wat ons daarin vooral frustrerend lijkt is de achteloosheid waarmee een groot deel van de bezoekers door dit dorp trekt; Gapinge verdient beter. Nu ligt er een plan voor een herinrichting van deze weg en het is fantastisch om te zien hoe het ontwerp van de weg en de openbare ruimte door de bewoners zelf is aangedragen.  De nieuwe inrichting van de weg maakt het al veel duidelijker dat de bezoekers/doortrekkers eigenlijk op bezoek zijn bij bewoners in een echt dorp. Je mag van bezoekers en doortrekkers een zekere beleefde aandacht en respect verwachten. Het nieuwe ontwerp, met de visuele versmalling van de rijbaan, het onderscheidend kleurgebruik in de bestrating en de meer speelse belijning, haalt niet alleen de snelheid uit het verkeer, maar genereert voor een belangrijk deel ook al die benodigde aandacht. Het is onze intentie om met ons voorstel hierop in te spelen en een aanvullend en becommentariërend aandachtsmoment te creëren op een strategische locatie.

JE STAAT ERBIJ EN KIJKT ERNAAR (pag 4 )

Er is in de flauwe bocht in de weg, aan de Veerse kant van het “kerkplein”, een kleine  onderbreking in de gevellijn. Een terug liggende nis als het ware.  Dit plekje wordt in het nieuwe ontwerp ingericht als een kleine groene zitplek. Dit is de locatie waar wij ons beeldvoorstel willen situeren. Dit lijkt in eerste instantie geen prominente plek. Het heeft onze voorkeur, omdat op deze plek ons beeldvoorstel zich het beste voegt naar het dorp. Hier kan ons beeld zich op een natuurlijke manier inpassen en onderdeel worden van het dorpsbeeld.

In ons voorstel staan in deze bocht twee mannen figuren hand in hand aan de rand van de weg.  De figuren hebben de lijven van volwassen mannen, de maatvoering is alleen wat aangepast. De mannen zijn net wat kleiner dan ze in werkelijkheid zouden zijn. Alleen dat al geeft ze iets aandoenlijks, het zouden twee kinderen kunnen zijn die elkaar helpen bij het oversteken en goed naar links en naar rechts kijken om te zien of het veilig is. Deze twee manfiguren op leeftijd nemen elkaar net zo innemend en voorzichtig bij de hand.

In het beeld is het overgrote deel van het lichaam van deze figuren naturel en die lijven zien er uit zoals je dat kunt verwachten bij al wat oudere mannen. Het is bij de hoofden dat deze figuren opmerkelijk anders zijn. Bij de ene man gaat zijn hoofd schuil onder een authentieke duikershelm, met de zo karakteristieke kijkvensters. Het lijkt er op dat de zwaarte van de duikhelm deze man een beetje parten speelt. Bij de andere figuur is het hoofd volledig getransformeerd tot een meeuwenkop. De  ‘Duikerman’ is door zijn helm, met het beperkte zicht, een beetje onthand en als het ware wat in zichzelf gekeerd. De ‘Meeuwman’ daarentegen kijkt, zoals meeuwen nou eenmaal doen, alert, nieuwsgierig en enigszins brutaal de bocht om. Als twee kameraden staan ze daar hand in hand naast de weg en kijken zo goed en zo kwaad als ze kunnen naar en links en naar rechts. Ze staan erbij en kijken ernaar. De stroom van verkeer is voor hen een schouwspel geworden, waarbij ze de bezoekers zowel tegemoet als wegkijken. En hoewel de focus van de mannen bij het gebeuren op de weg ligt, is het ‘elkaar bij de hand nemen’ als gebaar prominent in het beeld aanwezig. De verkleinende maatvoering van de mannen en juist dit expliciete gebaar, geeft het beeld een zekere kwetsbaarheid. Dat zegt iets over het dorp; in een kleine gemeenschap sta je allemaal dicht bij elkaar en is het vanzelfsprekend en noodzaak dat je elkaar bij tijd en wijle bij de hand neemt.

ALLEDAAGS

 Het is dat het zulke onderscheidende figuren zijn, anders zou dit zomaar een heel alledaags tafereel kunnen zijn; twee mannen die enigszins aandoenlijk samen de weg over willen steken of juist hier staan om al dat gedoe door het dorp in ogenschouw te nemen. Maar Meeuwman en Duikerman zijn opmerkelijk en onderscheidend. Op het eerste gezicht zou je zelfs kunnen denken dat ze ‘out op place’ zijn, maar in heel hun wezen zijn deze figuren verbonden met de Zee. En net als in heel Zeeland is ook in Gapinge de Zee nooit ver weg. Dit beeld verhaalt van de Zee en van het dorp. Meeuwman en Duikerman vertegenwoordigen in hun hoedanigheid, wie ze zijn en hoe ze er uit zien, letterlijk de Zee in het dorp. Ook de tegenstellingen die door hen in dit beeld te lezen zijn vertellen een verhaal. Daarin staat Zwaarte tegenover Lichtheid, Vliegen versus Duiken, werken of juist spelen met de zee, Vrijheid ten opzichte van Gebondenheid, Mens versus Natuur, Construeren tegenover Groeien.  Al die dingen verhalen over hoe wij de werkelijkheid en onze omgeving kunnen duiden. Meeuwman en Duikerman zijn duidelijk niet de geijkte iconische beeldenmerken die in Zeeland al zoveel vertegenwoordigd zijn. Deze twee figuren hebben elkaars hand nadrukkelijk vast, ze horen bij elkaar en zijn onlosmakelijk verbonden; zij vertellen op een andere manier over de verbintenis die er is tussen de Zee, Zeeland, dit dorp en de mensen die er wonen.

UITGELICHT, INGEBED

 Het is onze intentie om met dit beeldvoorstel voor Gapinge de eenvoudige alledaagsheid ongewoon uit te lichten. In dit idee past het niet om bijvoorbeeld een kunstwerk prominent op een sokkel te plaatsen, daarmee onthecht je een beeld als het ware van zijn omgeving. Het is in deze context beter om een kunsttoepassing als vanzelfsprekend in te bedden in de structuur van het dorp. Onderdeel van het dorp laten zijn. Dat is ook de reden dat we juist voor deze locatie gekozen hebben en niet prominent op de locatie rond de kerk, die plek moet vooral zo blijven en wordt zeker na de herinrichting alleen maar in kwaliteit versterkt.

Wij willen Gapinge wel iets geven waarmee het zich duidelijk onderscheid en de aandacht krijgt die het verdient, zonder dat de aard van het dorp verandert. De stroom van bezoekers komt strak langs dit beeld. Misschien zal daar in eerste instantie nog steeds een achteloosheid schuilen, maar dit beeld vraagt de aandacht en zal bezoekers er opmerkzaam op maken dat ze op bezoek zijn.

MATERIALISERING EN SCHAAL

 De figuren in het beeld worden in het geheel uitgevoerd in brons en voorzien van een klassiek bronspatina in een enigszins blauwgroene kleur, refererend aan zee en lucht. Wij werken daarin samen met bronsgieterij Kemner uit Cuyck voor een goede kwaliteit gietwerk dat optimaal geschikt is voor de buitenruimte. We zetten de beelden niet op een sokkel, maar opteren wel voor een grondplaat om de beelden toch een eigen plek te geven. Dit kan een dikke massieve plaat cortenstaal zijn, refererend aan een scheepshuid of damwand. Daarmee zal de plaatsing van de beelden ook vereenvoudigd worden. Het is altijd wat lastig om op een presentatie de inpassing op de plek exact weer te geven. Het lijkt ons verstandig om dat goed aan te laten sluiten bij de herinrichting en verdient dan ook nadere uitwerking.