Kunstopdracht Rotonde Wakkerendijk Eemnes

De aanleiding voor deze kunstopdracht is de aanleg van een rotonde op de T-kruising van de N221, de Wakkerendijk en de afrit van de A1. Deze kruising is een belangrijke toegangsweg met een groot aantal verkeersbewegingen en de aanleg van de rotonde is vooral bedoeld om de verkeersveiligheid hier te bevorderen. In het participatietraject voor deze rotonde kwam vanuit de bewoners de wens naar voren, om bij het inrichten van de rotonde ook een kunstwerk te realiseren.

In de opdracht formulering zijn niet alleen een aantal technische richtlijnen uitgebreid beschreven, maar er zijn ook verschillende inhoudelijke aanknopingspunten naar voor gebracht.  In de aanloop naar dit schetsvoorstel hebben wij, samen met de andere betrokken kunstenaars, gezamenlijk de locatie bezocht en ook een uitgebreide briefing gekregen in  de Oudheidkamer van Eemnes met mensen van de historische-kring-Eemnes.  Tijdens dat bezoek hebben wij ook met een aantal directe bewoners gesproken.  Naar aanleiding van deze informatie zijn hebben wij een aantal uitgangspunten gekozen, waarmee we tot het beeldvoorstel zijn gekomen dat nu voor u ligt.

Monumentaal polderlandschap & vergezichten

Er worden in de opdracht formulering een aantal inhoudelijke aanknopingspunten voor deze kunstopdracht genoemd. Wij kiezen voor de invalshoek van het landschap en dan bedoelen wij met name het weidelandschap van de Eemnesserpolder. Dit monumentale en historische, door de mens gemaakte landschap vind z’n oorsprong in de middeleeuwen en die oorspronkelijkheid is uitzonderlijk goed bewaard gebleven. Het is de authenticiteit van deze polder die nationaal en internationaal aandacht en waardering oogst.

Niet alleen is de historie zichtbaar in het landschap, maar is het een van de meest fameuze nationale weidelandschappen. Ten oosten van de Wakkerendijk is dit weidelandschap in grote kwaliteit en schoonheid prominent aanwezig. In onze ogen is dit dan ook het belangrijkste visitekaartje van Eemnes en van deze plek.

Rotonde de entree van Eemnes en de regio

Wij zien de aanleg van deze rotonde en het realiseren van een kunsttoepassing op de rotonde, als een kans om deze belangrijke entree van zowel Eemnes als Baarn en Soest, een onderscheidend en herkenbaar karakter te geven. Wij streven er met ons voorstel naar om de rotonde minder anoniem te maken. Dat doen we door juist de rotonde te personaliseren,  er een menselijke maat in aanwezig te laten zijn en daarin ook de identiteit van deze plek gestalte te geven. De aanleg van de rotonde is primair bedoeld om de verkeersveiligheid te vergroten,  daarvoor hebben we een aantal richtlijnen meegekregen en die richtlijnen volgen wij uiteraard. Maar omdat de rotonde o.a. bedoeld is om de snelheid uit het verkeer te halen, willen wij met ons beeldvoorstel in sfeer, uitstraling en de aard van de voorstelling, vooral dit idee van onthaasten versterken. Daarvoor vertellen wij met het beeld een, in de kern, eenvoudig en vooral leesbaar verhaal. Die eenvoud en helderheid is niet verontrustend, maar draagt rust en aandacht in zich. Wij vinden het belangrijk dat dit ook vanuit de hectiek van verkeersdeelnemers beleefbaar moet zijn. 

Beeldvoorstel, de vogelwachters

Ons beeldvoorstel bestaat uit een sculpturale beeldengroep met drie karakters. Ze zijn ietwat uit het midden van de verhoogde middencirkel bij elkaar gegroepeerd.  De centrale figuur is een zittende man op een geometrisch krukje en aan beide zijden schuin achter hem wordt hij geflankeerd door twee uit de kluiten gewassen Grutto’s. Ook de Grutto’s staan op een zelfde soort geometrisch zitelement. De beeldengroep is van formaat en heeft een hoogte van circa drie meter.

De man zit uiterst ontspannen op zijn krukje, met de benen wat wijd. Het rechterbeen iets naar voren gestrekt en het linkerbeen wat meer naar zich toe getrokken.  De linkerhand stevig en stabiel op de linkerknie en de arm daarbij iets opgestrekt. Met z’n rechterhand houdt hij een tamelijk grote veldkijker omhoog voor zijn ogen. Hij tuurt aandachtig in de verte over het uitgestrekte weidelandschap van de Eemnesserpolder. Met één hand nonchalant aan de kijker en de andere arm een beetje stoer op de knie. Die hele lichaamshouding getuigt van;  ‘ kijk mij eens lekker kijken’. Dit beeld verhaalt ook over die verbintenis tussen mens en natuur en de uitstraling daarbij is er een van gelijkwaardigheid. Ook al is een van de Grutto’s de kleinste, beide Grutto’s zijn in formaat flink opgeschaald naar de menselijke maat. Daarbij is zelfs de grootste van de Grutto’s in hoogte gelijk aan de man-figuur en kijkt hij in hetzelfde blikveld mee met de man, naar het landschap waar ze thuis horen. 

Dat de Grutto’s op gelijke hoogte als de man wegkijken, komt natuurlijk ook doordat ze op eenzelfde geometrisch krukje als de man hebben plaatsgenomen. Op dezelfde manier zoals ze graag vanaf een weidepaaltje de boel in de gaten houden. Nu gebruikt de mensfiguur dit krukje een beetje lomp en makkelijk,  maar voor onze twee iconische weidevogels, met hun ranke silhouet, krijgt dit krukje ook (verdient) de uitstraling van een troontje. Het krukje of zitelement waar de drie acteurs op zitten is natuurlijk maar een relatief klein element in het geheel, toch onderscheidt het zich doordat het herkenbaar ontworpen en gemaakt is. In z’n geometrische vorm maakt het niet alleen verbinding met de rotonde zelf, het is ook een lichte verwijzing naar het gemaakte rechtlijnige polderlandschap buiten de rotonde. Het heeft in de vorm ook iets weg van een zandloper en verwijst naar de tijd, zoals wij kijkend naar de Eemnesserpolder ook een beetje terugkijken in de tijd.

De entree als gebaar naar Eemnes en de regio

Er is een zekere mate van alledaagsheid en tegelijk een grote vanzelfsprekendheid in de scene waaruit ons beeldvoorstel bestaat. Door de karakters in het beeld, met hun naturelle aanwezigheid, daarmee maakt het beeld zich deze rotonde eigen. Dit is hun wereld en het is een wereld op zich. Een wereld waarin, midden in de hectiek van het verkeer van alledag,  een tegengeluid weerklinkt van aandacht en vertraging. En daarin speelt maatvoering ook een rol, want alle elementen in ons beeldvoorstel zijn wel ‘bigger than life’. Op het hoogste punt gaat het beeld naar de drie meter.

Die maatvoering relativeert het grote middeneiland van de rotonde, het geheel gaat wat meer naar de menselijke maat en wordt voor het oog daardoor begrijpbaar. Doordat we ook echt personages in het beeld gebruiken, daarmee wordt deze rotonde ook een persoonlijke plek.Een plek met bijna een huiselijke uitstraling. Je komt hier een beetje op bezoek, want je wordt hier ontvangen. Dit bestempelt deze rotonde ook veel meer tot een echte entree en verheft het boven een standaard rotonde.