Kunstopdracht ‘ Blaue Hont ‘ Burgum

Voor het Sminiaplein in Burgum is de gemeente Tytsjerksteradiel op zoek naar een krachtig autonoom en authentiek kunstwerk. Een kunstwerk dat als een unieke, bijzondere of spraakmakende toevoeging het dorp verrijkt. Een beeld dat verrast, verwondert, eigenwijs is en/of ontregelt. Dit is in het kort de aansprekende ontwerpopgave zoals die volgens ons uit de opdrachtomschrijving naar voren komt. Het Sminiaplein is een nieuw plein aan de westkant van het centrum van Burgum. Dit plein is ontstaan op het kruispunt van twee voormalige doorgaande routes; noord-zuid (Dokkum- Drachten) en oost-west ( Groningen-Leeuwarden). Het doorgaande verkeer gaat nu in z’n geheel om Burgum heen. De functie van dit gebied is daardoor geheel verandert en nu ook onderdeel van een volledige herinrichting.  Hier ontstaat een nieuwe entree naar het centrum van Burgum, aan het begin van de belangrijkste winkelstraat. Het Sminiaplein ligt in de kern van die herinrichting!

Ontwikkeling.

Tijdens het locatiebezoek en de aansluitende informatiebijeenkomst eind April, zagen wij een plein in wording! De PDF van de opdrachtomschrijving met tekeningen, plattegronden, 3D visualisaties en gebruiksanalyses gaf al een heel goed beeld van de situatie, maar het is in onze ogen altijd belangrijk om ter plekke de ruimte en de maatvoering fysiek te ervaren. Die twee dingen samen geeft ons een goed inzicht in de ruimtelijke ontwikkeling en het stedenbouwkundige plan. Wat voor ons vooral belangrijk is dat we ons een beeld hebben kunnen vormen van de potentie die dit plein in zich heeft. Uit de visualisaties bij de opdrachtomschrijving zien wij een beeld en een ambitie naar voren komen; het streven naar een levendig plein en plek die onderdeel wordt van de sociale dynamiek van het dorp.

Poort naar het centrum; Vestibule.

Wij denken dat er met deze ontwikkeling niet zo maar een entree naar het centrum ontstaat. De vorm van het plein, de situering er van en de sturende richtingen die in het ontwerp zijn ingebouwd, maken van het plein een belangrijk voorportaal van de winkelstraat. Wij zien hier in potentie een eigentijdse en dynamische vestibule voor het centrum van het dorp. Dit plein als vestibule is niet alleen een ruimte die verkeersstromen opvangt en stuurt. Hier gebeurt wat tussen mensen, is er interactie en wordt juist ook het sociale verkeer in het dorp zichtbaar. Dit is of wordt één van de plekken waar het dorp ontvangt, welkom heet of juist afscheid neemt!

Identiteit.

 Wij zien een plein waar een levendige dynamiek kan ontstaan en daar zal de geplande horecaontwikkeling zeker aan bijdragen. De voorgestelde plek voor het kunstwerk op het plein is een uitgekiende plek. Een goede positie qua zichtlijnen, routing en bedrijvigheid! Deze positie is het hart van het plein, de spil waar alles om kan draaien. In de context van dit geheel zien wij dan ook de in de opdrachtomschrijving genoemde richtlijn tot het creëren van een contrapunt en een poortwachter voor de dorpskern. Contrapunt , een interessante term uit de muziek; punt tegen punt, noot tegen noot, het samengaan van verschillende zelfstandige stemmen binnen een coherent muziekstuk. Het maken van een meerstemmige compositie!

Uit de ontwerppresentatie (PDF) van het plein spreekt die compositie! Je kunt in alles de intentie proeven om van dit plein een gebruik en verblijfsplek te maken: een plein voor jou en mij! Het is dit liedje wat wij zien en horen en waarin wij mee willen zingen met een eigen stem. ‘Een plein voor jou en mij’ betekent in onze ogen dat de anonimiteit uit het plein moet blijven en dat er een eigen identiteit aanwezig is.

En dan? Het klinkt allemaal zo mooi, maar als kunstenaar zit je op zo’n moment toch aan een leeg plein te denken. En juist met die gedachte kwamen wij bij iets dat iedereen wel kent. Het iconische beeld van een wachtende hond op het lege pleintje bij de supermarkt of voor een winkel. Zodra zo’n hond er zit, wachtend op z’n baasje, dan wordt die plek een beetje eigendom van die hond. En daarmee ook een beetje eigendom van het baasje waar hij op wacht. Een heel herkenbaar beeld uit ons collectief geheugen en het is precies dit wat wij voor het Sminiaplein voor ogen hebben. Een hond die zit te wachten op jou en mij. Een hond die er altijd is, een vriend die dag en nacht voor je klaar staat en die wacht op ons allemaal!

Beeldvoorstel.

Het beeld dat wij op de aangewezen plek op het plein voorstellen is dan ook een uit brons vervaardigde meer dan manshoge wachtende hond. Het is een jonge hond met een wat warrige ruigharige vacht. Het is geen overduidelijke rashond, meer een vriendelijk allegaartje. Hij zit er parmantig bij en toont in z’n bek het nieuwe speeltje dat hij zojuist heeft gevonden; een middelgrote klassiek ogende staande lamp. Enigszins  verwachtingsvol kijkt hij ons aan; de lamp is voor hem echt hetzelfde als een bot dat net is opgegraven. De lamp ligt lekker in de bek en hij is zich van geen kwaad bewust.

Ja… het is een jonge ondeugende rakker, maar omdat ie zo onschuldig en verwachtingsvol kijkt, vergeven we hem maar al te graag. De lamp is misschien wat ongebruikelijk, maar dit zou zo maar een tafereel kunnen zijn dat een baasje van een jonge hond bij thuiskomst aan zou kunnen treffen. Een speelse hond die de boel overhoop haalt. Dan ben je blij en misschien een beetje boos tegelijk! Een tweestemmig liedje als het ware. Dit is de toon in het lied, in de compositie van het plein, zoals wij die mee willen laten klinken; blij verrast en spannend ongebruikelijk.

Hond en Lamp.

 Wij hebben natuurlijk niet zomaar voor een hond en een lamp gekozen. Er is vrijwel geen ander dier waar wij mensen al eeuwenlang zo intens mee verbonden zijn. Niet voor niets is de hond voor ons de beschermer van huis en haard en op deze plek natuurlijk ook de poortwachter van het dorp. Een hond in ons leven is een vertrouwenwekkend karakter dat door z’n aanwezigheid bemoedigt. Wij zijn snel gehecht aan honden en zij aan ons. Een goed functionerende openbare ruimte is als een trouwe hond; daar ben je mee verbonden en raak je aan gehecht! Dat karakteristieke van een hond en de aaibaarheid in dit beeld, daarmee willen wij deze plek een bijzondere eigenheid geven.

Nachtwachter.

Is de hond op zijn manier verbonden aan huis en haard, de lamp in dit beeld bevestigd helemaal dat dit plein ook een thuisplek is. En al heeft onze ‘rakker’ de lamp wat oneerbiedig in de bek, het blijft een elegante lamp.  Een mooi gedraaide voet en staander, met daarboven een plissé lampenkap. Die klassieke kwaliteit is een mooi contrast met de natuurlijk ruige uitstraling die onze hond heeft. Bovendien, niet onbelangrijk, het is een lamp die het doet! Wij willen dat de lamp ook werkelijk licht geeft, zodat in de schemer en in het donker de kop van de hond mooi is aangelicht. Een baken in de duisternis. Of om meer in de huiselijke sfeer te blijven, het nachtlampje op de overloop dat altijd aan is. Behalve veiligheid refereert ook dit aan huiselijkheid. Dit zijn verwijzingen die niet alleen het plein minder afstandelijk maken, maar ook een verbinding tot stand brengen.

Uitvoering.

Zoals gezegd zal het beeld uitgevoerd worden in brons. Brons is niet alleen heel geschikt voor de buitenruimte, het is ook een klassiek en rijk materiaal. Op een nieuw en  hedendaags vormgegeven plein is dat een mooie doorleefde tegenhanger. De bronsgieter maakt een afgietsel van wat wij modelleren en daarin hebben wij een eigen handschrift met veel aandacht voor het detail. Het is de lichaamstaal die  het beeld leesbaar maakt, daarin herkennen wij uitdrukking en emotie. Maar het is onder andere de uitwerking van de vacht, met zichtbare haren, die diepte in de huid creëert en de aanraakbaarheid versterkt. Het bijzondere van brons is ook dat met de tijd, door gebruik en aanraking, de contrasten in de huid en daarmee het doorleefde karakter alleen maar groter worden.

Het is ook een beeld van formaat. Daar waar het beeld refereert aan een bijna vertederende huiselijkheid, werkt het formaat vervreemdend. Ook volwassenen worden weer klein en dat creëert een verfrissend relativerend perspectief. Door het formaat en omdat het zo strategisch gepositioneerd is, zal dit beeld op het plein van verschillende zichtlijnen al van afstand zichtbaar zijn. Daarmee wordt het een oriëntatie en focuspunt. Een visueel anker dat het oog trekt en de aandacht stuurt. Dit hondje zit in het licht en hoe groot en zwaar het beeld ook is, met de speelsheid en humor die het in zich heeft, geeft het ook het plein lichtvoetigheid.

Sense of Place.

 De beelden die wij maken zijn altijd sterk verbonden met de plek waar ze staan. Daarin is het fysiek ervaren van het sculpturale van het beeld belangrijk.  Maar het zijn ook opmerkelijke beelden met een iconische waarde. Dan maakt één beeld snel en volstrekt duidelijk waar je bent. Voor het Sminiaplein in Burgum denken wij met dit beeld zo’n bijzondere  ‘ Sense of Place’ te creëren. In de huidige tijd met sociale media en ondertussen een intensieve ‘selfie’traditie, is een beeld dat het juiste plaatsgevoel weerspiegelt een dankbaar object. Een hondje dat altijd op je wacht en voor je klaar staat wordt op die manier ook een toevoeging aan de identiteit van Burgum die verder reikt dan Burgum zelf.