Kunstopdracht Zuidelijk Stationsgebied Gouda

Met de totale infrastructurele herinrichting van het zuidelijk stationsgebied realiseert de Gemeente Gouda een belangrijke kwaliteitsimpuls voor de stad als geheel en voor deze entree van de stad in het bijzonder. De Gemeente Gouda vindt het belangrijk om met een kunsttoepassing deze ontwikkeling te verbijzonderen en te complementeren. Er zijn een aantal richtlijnen en voorwaarden voor deze kunstopdracht opgesteld. Een belangrijk uitgangspunt voor het ontwerp is het Masterplan voor dit gebied. Daarnaast is het kunstwerk prikkelend en beleefbaar (instagrammable), het kunstwerk is landmark waardig en een orientatiepunt voor het gebied, het kunstwerk heeft een verbinding met de stad Gouda als zodanig en in de technische uitvoering is het kunstwerk vandalismebestendig, duurzaam en onderhoudsarm. Wij denken met dit schetsvoorstel een passend antwoord te geven op datgene waar deze opdracht om vraagt

Welkom in Gouda

Wij hebben in onze reactie op de oproep, met daarin de vraag om een ‘eerste idee’ aan te leveren gereageerd met een ‘eerste analyse’ van deze opdracht. In die analyse en ook nu in dit schetsvoorstel is het Masterplan voor dit gebied in eerste instantie het kader van waaruit wij werken. Het Masterplan gaat namelijk voor een belangrijk deel over de aard van dit gebied en over de verandering in identiteit die de gemeente voor deze locatie voor ogen staat. In essentie is deze locatie een transit-gebied. Het Masterplan versterkt daarin de inzichtelijkheid, routing en de logistiek van de verschillende verkeersstromen. Daarbij geeft het ontwerp ruimte in het gebied, is er kwaliteit in het materiaalgebruik en beoogt het met inrichting en meubilair een aangename sfeer en een veel grotere mate van gebruiksvriendelijkheid te cre ren. Naast de focus op deze transit-funtie klinkt in het Masterplan de intentie om dit gebied meer en meer te ontwikkelen tot een verblijfsgebied en een ontmoetingsplek. Dat is duidelijk een toegevoegde belevingswaarde die zich richt op een bredere sociale dynamiek. Een gebiedsontwikkeling met de identiteit van een stadsfoyer, een plek om te verblijven en te verpozen. Een echte entree van de stad. Welkom in Gouda! In ons beeldvoorstel krijgt die gewenste identiteit gestalte en is er invulling voor beide aspecten. Wij verenigen Transit-functie en verblijfsfunctie in ons beeldvoorstel en de sleutel om dat te bereiken ligt in de wapenspreuk van Gouda.

Per Aspera ad Astra  

Als er een ding is waar wij als niet-Gouwenaren jaloers op kunnen zijn, dan is het wel de wapenspreuk van Gouda. ‘ per Aspera ad Astra ‘ door moeilijkheden naar de sterren ‘. Het is een prachtige metafoor die gaat over het leven zelf, het verhaalt van een levenshouding en dat zegt niet alleen iets over je eigen stad. Dat wil je ook heel graag meegeven aan alle bezoekers die Gouda hier ontvangt. In de on-line kennismakingsbijeenkomst met alle betrokkenen bij deze opdracht was er een moment in de meeting met een oproep aan de kunstenaars: ‘ think big! ’. Denk groots, dat kun je letterlijk opvatten, maar voor ons is het vooral een uitnodiging om te kijken naar een grote imaginaire reikwijdte. ‘ Naar de Sterren’ verwijst zeker naar grote ambities en hoge idealen die mensen kunnen nastreven. Maar hier op deze plek is het ook een uitnodiging of een verlangen naar andere bestemmingen, verre oorden. Daar kunnen we over dromen, maar daar kunnen we ook echt naar toe. Op deze plek staat Gouda letterlijk in verbinding met de rest van de wereld…en verder. Dat is groots. Voor de meesten van ons is de werkelijkheid van alledag moeilijker; ‘ Per Aspera ‘ , door de doornen. Het zijn de dagelijkse beslommeringen, de obstakels op onze weg en de ingewikkelde zaken die wij moeten overwinnen om ergens te komen en ons doel te bereiken. In die reis wil je gewoon een keer thuiskomen en dat is ook hier. Vertrekken, reizen en dan toch weer thuis komen, dat is wat wij vorm willen geven.

Astranaut, de Reiziger….

Omdat we de anonimiteit uit het gebied willen halen, geven we deze locatie een karakter, een vaste bewoner van dit plein. Wij geven dit plein een reiziger. Niet zo maar een reiziger, maar een reiziger die naar de sterren reist. Een ruimtevaarder die daar zit in volledig reiskostuum, z’n eigen iconische astronautenpak. Centraal voor het stationsgebouw, in het zicht van de stationsingang en in de routing naar het centrum van Gouda, zit op de betonrand van een van de groenpockets op het plein, een meer dan levensgrote astronaut. Voor zover z’n ruimtepak het toelaat, zit de astronaut er ontspannen en vanzelfsprekend bij. De benen een beetje gestrekt en met de armen licht gebogen voor zich uit, raken zijn handen in de handschoenen net de knieen. In de ruimte tussen de armen en op de bovenbenen, zit een hondje parmantig te wezen. Volkomen op z’n gemak ligt ie tegen de astronaut aangeschurkt. De voorpoten op het ene been en het achterlijf hangt helemaal ontspannen over het andere been. Met de kop een beetje omhoog kijkt dit hondje nieuwsgierig naar de passanten op het plein. Deze twee figuren zijn volkomen met elkaar vertrouwd en innig verbonden.

Astranaut, de Reiziger…(vervolg)

Het ruimtepak en de gesloten helm maakt deze ruimtevaarder enigszins mysterieus. Je ziet niet wie er in zit. Zijn hondje daarentegen is alles behalve gesloten en veel meer van vlees en bloed. Het heeft een karaktervolle kop en is gedetailleerd weergeven met een duidelijk langharige vacht. Het is het hondje dat aandachtig en geconcentreerd de wereld in kijkt. Wij maken contact met de ruimtevaarder via het hondje en eigenlijk geeft dit hondje de astronaut een gezicht. Deze astronaut hier is duidelijk oversized, niet alleen omdat we hem echt nadrukkelijk aanwezig willen laten zijn, maar ook omdat we willen benadrukken dat zijn dromen en bestemmingen wellicht verder reiken dan wij ons nu voor kunnen stellen. Hij is in vol ornaat. Alsof ie net voor een missie vertrekt en nog even van z’n hondje afscheid neemt of alsof hij zojuist weer geland is en z’n hondje hem innig verwelkomt.

Weggaan en weer thuiskomen…  

In zekere zin zijn wij verhalenvertellers. Met wat we in het beeld laten zien duiden we de betekenis die een locatie kan hebben. Hoe opmerkelijk onze karakters hier ook zijn, in essentie laten wij vooral zien wat hier misschien wel dagelijks zal gebeuren. Want in deze scene zit een grote mate van vanzelfsprekendheid. Dit is een plaatje dat past in ons collectieve beeldgeheugen, want dit gaat over afscheid nemen en weggaan, thuiskomen en ontmoeten. Er is een grote mate van intimiteit, genegenheid en geborgenheid in het beeld. Dat geeft in sfeer en uitstraling een persoonlijk karakter aan het plein. De Astronaut en z’n hond ademen de sfeer van huislijkheid en dat is iets wat je graag wilt zien in de foyer van een stad! Dit beeld hoort bij het leven van alledag, hier komen wij thuis.

Nooit alleen.

Een publieke ruimte als deze is voor iedereen bedoeld, maar behoort tegelijkertijd ook aan niemand toe. Het is van niemand en dat bindingsloze kan een gevoel en verlorenheid en anonimiteit oproepen. Dat is niet wat je wilt in een verblijfsruimte waar iedereen zich op z’n gemak moet kunnen voelen. Dat lukt beter als een locatie vanuit zichzelf een sociale identiteit in zich draagt. Onze Astronaut met z’n hondje vertegenwoordigen dat menselijke gebaar dat hiervoor nodig is. Deze twee zijn de vaste bewoners van het plein, die zijn er altijd. Ook al kom je midden in de nacht, er is altijd iemand om even naast te zitten. Je bent hier nooit alleen.

Landmark…

Het is verleidelijk, ook voor ons, om bij het idee van een landmark vooral aan enorme maatvoeringen te denken. Het gevaar daarbij kan zijn dat er concurrentie ontstaat met de verschillende andere elementen in dit gebied. En dat ze elkaar daarin dreigen te overschreeuwen. Dat komt in onze ogen niet ten goede aan het evenwichtige beeld dat je hier wilt bereiken. De maatvoering in ons beeld is zeker monumentaal, maar bevindt zich nog binnen het bereik van de menselijke maat. Het beeldvoorstel is geconcentreerd in   n focuspunt. Wij hebben het beeld gepositioneerd op de plek, waar naar ons idee de aandacht naar uit moet gaan. Deze positie is centraal in de routing en zichtbaar in het kruispunt van zichtlijnen. Daarmee is het een markant ori ntatiepunt. Met de plaatsing op de betonrand maken we gebruik van de bestaande structuren. Met deze inpassing wordt beeld echt onderdeel van dit stedenbouwkundig ontwerp. Dit beeldvoorstel heeft een sterk onderscheidende beeldtaal en de kracht zit ‘m wellicht ook in de verwondering. Het onderscheidt zich duidelijk van het stationsgebouw en de historische beeldengroep die in de gevel is opgenomen. Wij denken dat we hiermee in het totaalbeeld evenwicht te realiseren en recht te doen aan de kwaliteit van beiden.

Instagrammable..

Het is lastig om te zeggen wat een beeld heel geschiktmaakt voor instagram of selfie’s. Het is niet alleen dat een beeld opmerkelijk moet zijn of tot de verbeelding moet spreken, het ook belangrijk dat de kijker in staat is zich met het beeld te verbinden. Ons beeldvoorstel is aanraakbaar en benaderbaar, wij nodigen uit en geven het publiek ook gelegenheid om onderdeel te worden van het beeld. De zittende positie van onze Astronaut werkt daar aan mee. Het beeld refereert op z’n eigen wijze natuurlijk wel aan een alledaags tafereel en wij denken juist dat dit mensen kan prikkelen om dit beeld met instagram onderdeel te maken van hun eigen dagelijkse werkelijkheid.