2007 Gak Gak Nie

Het staat nooit stil bij de rivier. Alles beweegt en alles verandert telkens weer. Het is niet alleen het water dat beweegt en reist. Het is veel meer. Het is de ruimte en de lucht. Het is het veranderlijke licht boven het water.  Het is het land binnen de dijken dat verdwijnt en weer terugkomt met het zwellen en krimpen van de rivier. Het is het constante heen en weer trekken van vogels langs de rivier, het rennen van de hazen, het foerageren van de ganzen. De boten op het water, de mensen op de dijk. Het is zoveel. Het is alsof het constante stromen van het water ook al het andere in beweging houdt. Die dynamiek zorgt voor beroering. Het lijkt erop alsof er telkens een moment is waarop je wordt meegetrokken, je lichaam uit balans raakt en dat je dat moet corrigeren. Momenten waarop er eigenlijk steeds een afweging is; kom ik in beweging of blijf ik staan.  Gak Gak Nie……

De opdracht

Het is vanuit deze sfeer dat wij de opdracht voor een kunstwerk in de Olsterhof benaderd hebben. In de opdracht formulering worden van het kunstwerk verschillende dingen verwacht, maar de kern van de opdracht ligt toch in de relatie tussen het hart van het dorp en de IJssel. De IJssel en zijn uiterwaarden hebben een bijzondere landschappelijke kwaliteit. Dat is een kwaliteit die ook onmiskenbaar bij Olst hoort, maar die in het hart van het dorp op dit moment minder voelbaar is. Ons doel is dan ook om die ruimtelijke kwaliteit en dan vooral de gevoelswaarde ervan in het dorp te verbeelden en zichtbaar te maken. Het staat in en rond de rivier bol van leven en activiteit. Landschappelijk, menselijk, maar vooral ook in natuur. Als hoofdweg in het vogelverkeer, broedgebied, leefgebied of kraamkamer, er is altijd een dynamische diversiteit.  Al die verschillende activiteit willen wij weerspiegelt zien in het beeld. Daar komt bij dat op de locatie in de Olsterhof er van het beeld ook een aantal additionele functies gevraagd worden. Het moet de plek en daarmee het park markeren, ontsluiten, het moet richting geven en stimuleren. Dit alles laat zich vertalen in een zekere gelaagdheid van betekenissen in het beeld. Het beeld laat zich lezen, bij verschillende standpunten komen andere kenmerken en beleving naar voren. Het is complex en allegorisch.

Het beeld

Een surreële figuur, opgebouwd uit verschillende elementen die een relatie hebben met de rivier. Het zijn geen losstaande elementen, maar in elkaar overvloeiend. Zij vormen het beeld als een stroom van dingen. Het begint met zwemvliesachtige voeten, de benen menselijk, een romp die bestaat uit een verzameling bollen, een lijnreliëf als belijning over het beeld en het geheel eindigt vooraan in een toetervormig object. Mens, dier of fabelfiguur, hoe we de figuratie ook duiden, wat wij vooral lezen is lichaamstaal. Dat geldt ook voor een beeld. Het is de lichaamstaal die we vertalen als een gemoedtoestand en dat maakt het beeld menselijk en invoelbaar. De stand van de benen, licht gebogen in de knieën en het ene been iets voor het andere.  De voeten niet met de hakken in het zand, maar losjes met een lichte gronddruk op de bal van de voet. De sterk naar voren gebogen romp.  De toetervorm, rechtstreeks afgeleid van een lokfluit voor ganzen, staat verwachtingsvol schuin omhoog. Er is een aanzet tot beweging, maar die komt nog niet. Er is een lichte weifeling in de houding herkenbaar, alsof ook nu de afweging wordt gemaakt; kom ik in beweging of blijf ik staan. De richting is echter onmiskenbaar voorwaarts, verwachtingsvol en nieuwsgierig. Ga ‘k of ga ik niet mee met de stroom waaruit ikzelf ben opgebouwd? De romp is gemodelleerd als een verzameling bolvormen. Een expansie van cellen, zoals paddenbroedsel dat kan zijn. Of een cartoonachtige zomerwolk. De toetervorm zo prominent vooraan maakt met die associatie de romp ook tot een luchtzak. De wolkvorm groot, de lokfluit relatief klein; de bollen zijn op spanning. De suggestie van opgebouwde luchtdruk in combinatie met een lokfluit geeft een expressief moment.

De figuur maakt zich kenbaar, is aanwezig. Een lokfluit die nieuwsgierig schuin omhoog gericht is, zoekt en roept. En zoals één gans in een veld de overvliegende anderen prikkelt om ook neer te strijken, zo vraagt dit beeld in het park ook om een sociale context. Het vraagt om mensen in het park die kijken. Een aandachtspunt dat uitnodigt en ontsluit. Het lijnreliëf versterkt de contouren in het beeld;  van de benen, maar vooral van de bolvormen in de romp.  De belijning in het beeld versterken de contouren van de bollen, geven de voorwaartse richting meer kracht en snelheid. En in het beeld zelf ontstaat een stroming van de voeten naar de lokfluit, van de aarde naar de lucht. De belijning op de romp maken van de verzameling bollen een landschappelijk element. Zij geven het geheel een perspectief zoals paden, heggen en sporen in het land dat ook doen. Een landschappelijk perspectief dat verder reikt dan alleen het park.  Het versterkt de richting die de voorover gebogen houding natuurlijk al aangeeft, het stuurt iedereen naar de ruimte van de rivier. Het beeld zal zich op die plek onderscheiden ten opzichte van de omgeving. Het is in wezen een echt parkbeeld omdat het onmiskenbaar klassieke kenmerken in zich heeft. Wij maken dan wel gebruik van een moderne vormtaal, maar het pure modelleren, de plasticiteit en de menselijke referentie in de figuratie verwijzen wel naar een beeldtraditie. Daarmee kan er een opwaardering van de locatie plaats vinden tot een daadwerkelijke entree van een park, de Olsterhof. Het maakt een onduidelijke overgang open tot een echte uitnodiging.

De grote en de verhoudingen in het beeld zijn gerelateerd aan de ruimte in het park, de grote van de bomen en de menselijke maat. Iemand van gemiddelde lengte zal onder de romp kunnen staan. Het hoogste punt (de lokfluit) zal zich net boven de drie meter bevinden, dat is voor de bomen in de directe omgeving ongeveer het begin van de kroon. In de lengte richting is het beeld circa drie meter Om het onderscheidende vermogen van het beeld te benadrukken kiezen wij ook voor een modern materiaal. Het beeld zal uit een stuk uitgevoerd worden in glasvezel versterkt polyester. Met een hoogwaardige afwerking, glad en glanzend, is de uitstraling van dit materiaal kwaliteit en rijkdom. Ook met de kleur willen we juist daar naar toe werken. Wij willen op dit moment nog geen definitieve kleur vaststellen, maar onze gedachten gaan wel uit naar edelmetaal, bijvoorbeeld een zilver/goud mengsel. Ook een toevoeging van parelmoerpoeder aan de topcoat willen we nog nader onderzoeken. Ons doel is vooral om het beeld een rijke uitstraling te geven.